Keer terug

CA 15.3 en BORSTKANKER

Inleiding

Borstkanker is verreweg de belangrijkste oorzaak van sterfte door kanker en de belangrijkste doodsoorzaak bij vrouwen in de leeftijd van 40-55 jaar.

Uiteindelijk krijgt 8-10% van de vrouwelijke bevolking borstkanker.

Op het moment van de diagnose heeft de helft van de patienten micrometastasen.

Binnen 10-15 jaar overlijden 1/3 van de lymfeklier negatieve en 2/3 van de lymfeklier positieve patienten.

Verontrustend is dat het aantal patienten met borstkanker lijkt toe te nemen.

In 5-8% zou borstkanker familiaal voorkomen. De ontdekking van borstkankergenen (belangrijkste: genmutatie BRCA1 op chromosoom 17q) kunnen hiervoor een verklaring bieden.   Familiale anamnese wordt steeds belangrijker.

 

Opsporen van borstkanker,  Huidige consensus :

1/ Vrouwen ouder dan 50 jaar : jaarlijkse mammografie (al dan niet met palpatie)

2/ Vrouwen jonger dan 50 jaar:

            - regelmatig en goedaangeleerd zelfonderzoek van de borsten

            - jaarlijks klinisch borstonderzoek door de arts

3/ Vrouwen jonger dan 50 jaar met familiale of persoonlijke antecedenten

            - halfjaarlijks klinisch borstonderzoek door de arts (soms vanaf 30 jaar oud)

            - jaarlijkse mammografie

 

 

CA 15.3                   Referentiewaarden: 0-30 U/ml

Hoge waarden van CA 15.3 worden gevonden bij patienten met primair borstcarcinoom (25%) maar vooral bij gemetastaseerd borstcarcinoom (80%).

Vooral om  postoperatieve therapiegevoeligheid en recidief tijdig te ontdekken is de monitoring van CA15.3 zeer waardevol.

 

CA 15.3 kan ook verhoogd zijn bij andere maligniteiten: ovarium- en endometriumcarcinoom, gastro-intestinale maligniteiten en longadenocarcinoom.

 

CA 15.3 kan ook verhoogd zijn bij niet maligne aandoeningen: goedaardige borstpathologie en leverziekten.

 

Opm: CA 15.3 wordt enkel terugbetaald bij follow-up van maligniteiten.

Wenst U toch CA 15.3 te laten bepalen dan kan dit : prijs 560 fr.

 

 

Overzicht van de klinisch relevante tumormerkers

CA 15.3

Borst (in mindere mate ovarium)

CEA

Gastrointestinaal en pancreas

PSA

Prostaat

CA 125

Ovarium

NSE (Neuron Specific enolase)

Oatcell

AFP

Lever

 

 

Overzicht van het voorkomen van de 10 meest frequente maligniteiten

localisatie

jaar incidentie W-Europa : absoluut aantal (x 1000)

jaar incidentie W-Europa :                           procentueel aantal

Long

169

14.5

Colorectal

143

12.3

Borst

142

12.3

Maag

113

9.7

Lymfoom-Leucemie

72

6.2

Prostaat

63

5.4

Mond-Orofarynx

35

3.0

Cervix

34

3.0

Oesofagus

20

1.7

Lever

18

1.6

andere

335

28.8

 

Met de huidige en toekomstige moleculair biologische technieken zal het opsporen van defecten op DNA niveau (m.b.t.en verhoogde kans op borstCA) zeer belangrijk worden.

 

1/ Y. Leroy, F. De Neubourg, Ph. Buytaert: Bevolkingsonderzoek naar borstkanker bij vrouwen jonger dan 50 jaar: zinvol? Tijdschr. voor Geneesk., vol 51, p271-279, 1995

2/ MMA Tilanus-Linthorst et all. Gunstige controle bij vrouwen met verhoogd risico van bortskanker: retrospektief onderzoek. Ned. Tijdschr. voor Geneesk. 139, p445-449, 1995

3/ BL Weber. Familial breastcancer. Clin. Chem. 40, p639, 1994

4/ Statistics in Cancer. WHO Bulletin 62 (2), 1984.

5/ P. Dombernowsk et al.. Clinical Chemistry 46:7 939-949, 2000